اختراع چیست؟ تعریف اختراع به صورت قانونی همراه با مزایای آن

در مقوله قانون ثبت اختراع و اختراع چیست؟ اختراع بطور کلی به معنی راه حل جدید و نوآورانه برای یک مشکل فنی است. این راه حل ممکن است به ایجاد دستگاه، محصول، روش یا فرآیند کاملاً جدید مربوط باشد یا ممکن است فقط بهبود جزئی محصول یا فرآیند شناخته شده ای باشد. صرفاً پیدا کردن چیزی که در طبیعت موجود است بطور کلی اختراع محسوب نمیشود، مقدار مناسب ابتکار انسانی، خلاقیت و گام اختراعی باید وجود داشته باشد.

ضمن اینکه اکثر اختراعات اکنون نتیجه تلاشهای قابل ملاحظه و سرمایه گذاری بلند مدت در تحقیق و توسعه هستند. بسیاری از پیشرفتهای فنی ساده و ارزان که ارزش بازاری زیادی دارند، درآمد و سودهای سرشار نسیب مخترعین آنها یا شرکتها می کند. این مقاله یکی از کامل ترین مقالات در زمینه ی تعریف اختراع می باشد؛ همچنین شما عزیزان می توانید از خدمات مشاوره تلفنی رایگان ثبت پایدار بهره ببرید، و تمامی سوالات خود در حوزه های ثبتی مخصوصا ثبت اختراع را از متخصصین ما بپرسید.

تعریف اختراع چیست؟

با ذکر کلمه اختراع، ذهن اغلب مردم به سمت مفاهیمی نظیر نوآوری، خلاقیت، مخترع، دانشمند و … معطوف می‌شود. اما آیا می‌توان هر چیزی را اختراع نامید؟ آیا ساخت هر دستگاه یا وسیله‌ای از سوی یک فرد، موجب می‌شود که وی را یک مخترع قلمداد کنیم؟ آیا اختراع تنها محدود به دستگاه و یا یک وسیله جدید است، یا می‌تواند فرآیند یا روش تولید را نیز در بر گیرد؟ پاسخ به سؤالات فوق، نیازمند این است که از اختراع چیست؟ یک تعریف جامع و روشن داشته باشیم.

یکی از تعاریف اولیه برای اختراع چیست؟ که در بسیاری از فرهنگ لغات معتبر، مانند کمبریج و بریتانیکا به آن اشاره شده، عبارت است از: «چیزی که پیش از این ساخته نشده و یا فرآیندی که برای ایجاد چیزهای جدیدی که قبل از این وجود نداشته، مورد استفاده قرار می‌گیرد».

بر اساس این تعریف، چیزهایی که تازه طراحی و یا خلق شده‌اند و هرگونه فعالیتی که به طراحی و خلق مرتبط با آن‌ها منتهی می‌شود، می‌تواند با عنوان اختراع مطرح گردد. همچنین از منظر کسب‌وکار، اختراع را می‌توان محصول، فرآیند اجرا یا راهی برای انجام کاری دانست که تا پیش از این هرگز وجود نداشته است.

عناصر تعریف اختراع

• برنامه ریزی و طرح یک محصول یا یک کالا که در واقع، حاصل فکر و ابتکار خلاقانه و نوآورانه ی صاحب آن است.
• طرح باید قابلیت پیاده سازی در مرحله ی عملی را داشته باشد؛ یعنی قابلیت انتقال از فکر به عمل. این مرحله ممکن است توسط صاحب ایده یا دیگران انجام شود.
• در قانون فقط به “شعب مختلف صنعتی یا فلاحتی” اشاره شده است، بنابراین اختراع ممکن است در هر زمینه ای تحقق پیدا کند.
• اختراع باید جدید باشد و سابقه نداشته باشد، والا اختراع نیست بلکه شبیه سازی است.

تفاوت اختراع و نوآوری

شاید دو مفهوم «اختراع» و «نوآوری»، دارای اشتراکات و همپوشانی زیادی با یکدیگر باشند، اما بسیار مهم است که میان آن‌ها تمایز قائل شویم. اگر بخواهیم تفاوت اختراع و نوآوری را به زبانی ساده بیان نماییم، می‌توان گفت: «نوآوری، مترادف با اختراع نیست؛ بلکه گسترش و بسط یک اختراع است». مخترعی را در نظر بگیرید که به یک یافته بسیار بزرگ دست می‌یابد. اگر وی قابلیت ساخت و عرضه اختراع خود به دیگران را نداشته باشد و فردی را نیز پیدا نکند که این امر را بر عهده گیرد، آنگاه اختراع او برای دنیا ناشناخته مانده و منجر به خلق ارزشی افزوده نخواهد شد.

یک مثال خوب برای این مسئله، اختراع دستگاه کپی است. «چستر کارلسون»، در سال ۱۹۳۸ میلادی، فرآیند الکتروفتوگرافی یا زیروگرافی را ابداع نمود. در ادامه در سال ۱۹۴۸ میلادی، یک دستگاه کپی روانه بازار شد، اما یک دهه به طول انجامید تا مخترعینی از شرکت هالویید-زیراکس، یک دستگاه کاربردی کپی را به بازار عرضه نمایند.

قابلیت ثبت اختراع

طبق تعریف اختراع، اختراعی قابل ثبت است که نوآورانه بوده و در صنعت، کاربرد داشته باشد. نوآورانه بودن یعنی در فنون یا صنعت قبلی به وجود نیامده باشد، و یک مهارت عادی در حرفه و فنی مشخص نباشد؛ همچنین به اختراعی می توان اختراع کاربردی گفت، که در بخشی از صنعت، قابل ساختن و استفاده کردن باشد. و همانطور که می دانید، منظور از صنعت، مواردی نظیر کشاورزی، صنایع دستی، خدمات و… می باشد.

چه افرادی می توانند اختراع ثبت کنند؟

در بحث اختراع چیست؟ بهتر است بدانید که به موجب قانونی که اداره ثبت شرکت ها وضع کرده و مواردی که تعریف اختراع بیان می کند، تنها افرادی که شرایط زیر را دارا باشند، می توانند مدعی ثبت اختراع شوند:

ابداع و معرفی هر محصول جدیدی که در زمینه های کاری تحول ایجاد کند.

کشف و پیدا کردن هر محصول جدید به روش نوین برای یک محصول در هر زمینه ای (صنعتی، تجاری و…)

اختراعات غیرقابل ثبت

طبق ماده ی 4 قانون موارد زیر از حیطه ی حمایت از اختراع خارج است:

کشفیات، نظریه های علمی، روش های ریاضی و آثار هنری

طرح ها و قواعد یا روش های انجام کار تجاری و سایر فعالیت های ذهنی و اجتماعی

روش های تشخیص و معالجه ی بیماری های انسان یا حیوان
این بند شامل فرآورده های منطبق با تعریف اختراع و مورد استفاده در روش های مزبور نمی شود.

منابع ژنتیک و اجزاء ژنتیک تشکیل دهنده ی آن ها و همچنین فرآیندهای بیولوژیک تولید آن ها

آنچه قبلاَ در فنون و صنایع پیش بینی شده باشد.

حمایت از اختراع چیست؟ 

ثبت علامت تجاری و ثبت اختراعات، در اداره ثبت شرکت ها انجام می شود که پس از صدور حق اختراع به مخترع، از طرح او در بستر قانون و مقررات، به 2 شکل حمایت می شود:

حمایت از اختراع به صورت ایجابی: این به این معنی است که مخترع می تواند از خلاقیت و تلاشی که برای اختراع به خرج داده، از اختراع خود، بهره ببرد.

حمایت از اختراع به صورت سلبی: این قانون موجب می شود تا افراد هیچگونه اجازه ای درزمینه ی حق نقض و حق انتشار آن بدون اجازه ی مالک این حقوق را نداشته باشند (حمایتی نظیر قانون کپی رایت)

حق اختراع عبارت است از حق انحصاری مخترع در استفاده از اختراع خود دارد. حق اختراع نتیجه زحمت، کار و فعالیت مخترع است، زیرا کالای جدیدی به بازار عرضه کرده است. البته همان طور که گفته شد، اختراع باید از لحاظ اقتصادی و عملی قابل استفاده و کاربردی باشد، زیرا قوانین علمی که ممکن است بعداَ منشاء نتایج مهمی گردند از لحاظ مادی ارزش اقتصادی ندارند؛ در ادامه حقوق اختراع را بیشر برای شنا شرح می دهیم.

علاوه بر آن اختراع باید نو و جدید باشد و قبلاَ شناخته نشده باشد، زیرا در این صورت هر کس می تواند از آن استفاده کند و اکتشافات قبلی را اشخاص نمی توانند به عنوان اختراع در انحصار قرار دهند. در این رابطه، در ماده ی 26 قانون ثبت علایم و اختراعات ایران آمده است : ” هر قسم اکتشاف یا اختراع جدید در شعب مختلفه صنعتی یا فلاحتی به کاشف یا مخترع آن حق انحصاری می دهد که بر طبق شرایط و در مدت مقرره در این قانون از اکتشاف یا اختراع خود استفاده نماید، مشروط بر اینکه اکتشاف یا اختراع مزبور مطابق مقررات این قانون در اداره ثبت اسناد تهران به ثبت رسیده باشد”.

اعتبار حق اختراع چقدر است؟

مدت حقوق استفاده انحصاری از اختراع در همه کشورها به یک اندازه نیست و اغلب بین 16 الی 20 سال است. به موجب قوانین ایران، مدت اعتبار ورقه اختراع (حقوق ثبت اختراع) به تقاضای مخترع می تواند 10-15 یا حداکثر 20 سال باشد و این مدت به صورت کاملا شفاف در ورقه اختراع قید می گردد. در چنین صورتی مخترع یا قائم مقام قانونی او حق انحصاری ساخت یا فروش اعمال یا استفاده از اختراع خود را خواهد داشت.
ورقه اختراع سندی است که به منظور بهره برداری انحصاری از اختراع برای مدت محدودی به مخترع اعطاء می شود، تا رقبای وی قادر نباشند از اختراع او برای تهیه و فروش محصولات سوء استفاده نمایند. لازم به ذکر است مدت اعتبار ورقه اختراع از تاریخ تسلیم اظهارنامه محسوب می گردد.

کسی که حق استفاده انحصاری از اختراع را دارد باید همه ساله با پرداخت حق ثبتی به صندوق ثبت، علاقه خود را به ادامه انحصاری بودن اختراع اعلام دارد و اگر در موعد مقرر حق ثبت مربوطه را نپردازد به معنی انصراف مخترع است و از آن پس همه کس می تواند از آن استفاده کند، منتهی برای اینکه حقی ضایع نشود مدت سه ماه برای مخترع مهلت در نظر گرفته شده که در صدد تجدید ثبت آن برآید و یک سه ماه دیگر نیز به عنوان آخرین مهلت مقرر داشته که هر گاه در این مدت دو برابر حق ثبت مقرره را بپردازد باز قانون از حق انحصاری او حمایت خواهد کرد وگرنه پس از انقضای شش ماه اختراع باطل بوده و تمام افراد حق استفاده از آن را خواهند داشت.

موسسه ثبت پایدار با در نظر گرفتن تمامی جوانب و نکات، اختراع را برای شما تعریف نمود و نکات مهم مربوط به آن را در این مقاله قرار داد تا شما به منبعی جامع در زمینه ی تعریف اختراع دسترسی داشته باشید. متخصصین ثبت پایدار همواره منتظرند تا شما را با مشاوره تلفنی رایگان برای ثبت اختراع یا ارتباط با اداره ثبت اختراعات یاری کنند تا شما از مزایای ثبت اختراع بهره ببرید. به زودی مقاله ای در زمینه ی مزایای ثبت اختراع برای شما آماده خواهیم کرد. همچنین شمابا نظرات خود می توانید به بهبود تولید محتوای ما کمک کنید.