مجموعه قوانین مالکیت فکری و صنعتی و معنوی که باید در سال جدید بدانید
قوانین و مقررات زیادی در ارتباط با مجموع قوانین مالکیت فکری به وجود آمده‌اند. شاید پیشتر عبارت مالکیت فکری یا مالکیت معنوی به گوشتان خورده باشد، اما تعریف دقیق و درستی از آن در ذهن نداشته باشید. مالکیت فکری، که در ایران با نام‌های حقوق فکری و مالکیت معنوی نیز شناخته می‌شود، در واقع به معنی تمام حقوقی است که به صاحبان حقیقی و حقوقی این حق را می‌دهد که از تمام فعالیت‌های فکری و ابتکاری بهره‌وری کنند. البته قوانینی در ارتباط با آن‌ها وجود دارد که در مطلبی به بررسی اجمالی مجموعه قوانین مالکیت فکری پرداخته‌ایم. پس در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در زمینه جموعه قوانین مالکیت فکری بدست آورید.
مقاله ای که مطالعه میکنید حاصل تلاش تیم پایدار ثبت است که با تلاش فراوان برای شما تدارک دیده شده است. این سامانه به عنوان اولین سامانه رسمی ثبت برند و ثبت شرکت به صورت % آنلاین در کشور تمامی شرایط ثبت برند را با ارزان ترین هزینه ثبت برند فراهم آورده است و شما می توانید برند و لوگو تجاری خود را با هزینه بسیار مناسب و اقتصادی به ثبت برسانید.
آنچه خواهید خواند...
مالکیت فکری چیست؟
همانطور که پیشتر نیز اشاره کردیم، مالکیت فکری یا معنوی مجموعه حقوقی است که صاحبان آن می‌توانند از فعالیت‌های فکری و ابتکاری خود بهره‌وری کنند. ماکیت فکری دقیقا مانند مالکیت مادی قابل داد و ستد هستند و ارزش اقتصادی دارند، با این تفاوت که مالکیت مادی در واقع داد و ستد یک شیء معین مادی است، درحالیکه ماکیت فکری به صورت یک جسم نیست.
برخی از انواع مالکیت‌های فکری عبارتند از:
- حق مولف یا حق تکثیر
- حق اختراع
- حقوق بر مشتری مانند سرقفلی
- حق تاجران و صنعتگران نسبت به نام
در رابطه با مطالب مرتبط با نویسندگان به کار بردن اصطلاح مجموعه قوانین مالکیت فکری صحیح است، اما در ارتباط با مسائل و حقوق دیگری مانند سرقفلی به کار بردن عبارت مجموعه قوانین مالکیت فکری چندان درست نیست و بهتر است به جای مالکیت فکری از عبارت مالکیت معنوی استفاده شود. دلیل این موضوع این است که حقوقی مانند سرقفلی بر اثر فکر و اندیشه تولید نمی‌شوند اما چون جزو حقوق مادی به شمار نمی‌روند، به همین خاطر نیز در زمره حقوق فکری و مجموعه قوانین مالکیت فکری خواهند بود.
در تمام مالکیت‌های فکری چند مشخصه به صورت یکسان وجود دارند، این مشخصه‌ها عبارتند از:
- غیرقابل لمس بودن
- انحصاریت
- قانونی بودن و محدود بودن به ناحیه خاص
قوانین مالکیت فکری در ایران از گذشته تا کنون
اولین بار در سال ۱۳۰۴ قوانینی در ارتباط با مجموعه قوانین مالکیت معنوی به وجود آمدند. در واقع می‌توان گفت که تدوین قانون مالکیت و همچنین به تصویب رسیدن آن توسط قانون ثبت علائم تجاری ایران در سال ۱۳۰۴ انجام شد.
یک سال بعد و در سال ۱۳۰۵ اداره ثبت علائم در ایران، تحت نظر وزارت فلاحت، تجارت و فوائد عامه، تاسیس شد. و پس از دوسال یعنی در سال ۱۳۰۷، علائم در مجله فلاحت، به چاپ رسیدند.
در سال ۱۳۰۹ اداره ثبت علائم در مجله اقتصاد ملی مستقر شد. سپس در سال ۱۳۱۰ مجموعه قوانین مالکیت معنوی، قانون اختراعات و حمایت از اختراع قانونی به تصویب رسید. بر اساس این قانون ثبت علائم و اعطای گواهینامه اختراع به وزارت دادگستری محول شد.
در سال ۱۳۲۷ اداره ثبت شرکت‌ها و اختراعات زیر نظراداره کل ثبت کسور و املاک تشکیل شد. ۱۰ سال بعد و در سال ۱۳۳۷، آین نامه اصلاحی اجرایی، به تصویب رسید و در سال ۱۳۳۸ ایران به معاهده پاریس پیوست.
در سال ۱۳۴۰ مجموعه قوانین مالکیت معنوی دچار تغییر شدند و پیش از هرچیزی نام اداره ثبت شرکت‌ها و علائم تجاری به اداره ثبت شرکت‌ها و مالکیت صنعتی تغییر یافت.
دوازده سال بعد و در سال ۱۳۵۲ نام اداره اداره کل ثبت اسناد و املاک به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور تغییر یافت. در سال ۱۳۷۷ نیز پذیرش اصلاحات معاهده پاریس صورت گرفت و ۳ سال بعد در سال ۱۳۸۰ ایران به سازمان جهانی مالکیت فکری پیوست.
قوانین مالکیت فکری در ایران
مرکز مالکیت معنوی از سال ۱۳۰۴ فعالیت خود را در قالب اداره ثبت علائم تجاری وقت آغاز کرد و پس از الحاق ایران به معاهده پاریس، در سال ۱۳۳۷ به اداره مالکیت صنعتی تغییر نام داد. کشور ما نیز با جدیت بسیاری مجموعه قوانین مالکیت معنوی را اجرا می‌کند. قوانین در این زمینه به بخش‌های مختلفی تقسیم می‌شوند و در حمایت از افراد مختلفی به کار برده می‌شوند. قوانین حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان، قوانین ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی، قوانین حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای، قوانین ثبت علائم و اختراعات، قوانین تجارت الکترونیکی مجموعه قوانیم مالکیت فکری در ایران هستند که بیشتر درباره آن‌ها توضیح خواهیم داد.
قوانین حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان
این مجموعه قوانین مالکیت معنوی برای حمایت از حقوق مولفان و هنرمندان در سال ۱۳۴۸، در ۳۳ ماده و ۳ تبصره به تصویت مجلس شورای ملی رسید. در سال ۱۳۸۹ طرحی مبنی بر اصلاح ماده ۱۲ این قانون به تصویب شوارای اسلامی رسید. در قانون جدید پس از اصلاح، مدت حمایت آثار از ۳۰ سال به ۵۰ سال پس از مرگ پدیدآورنده افزایش یافت و همچنین طبق این اصلاحیه، پس از مرگ پدیدآورنده، اگر وارثی برای اثر وجود نداشته باشد، برای همان مدت معلوم شده در اختیار حاکم اسلامی قرار خواهد گرفت.
قوانین مالکیت فکری در ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی
مجموعه قوانین مالکیت فکری در حوزه ترجمه و تکثیر کتب و نشریانت و آثار صوتی، به منظور حمایت از حقوق آثاری به وجود آمدند که مشمول مجموعه قوانین مالکیت فکری در حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان نمی‌باشند. این قانون ۱۲ ماده و ۱ تبصره دارد که در سال ۱۳۵۲ به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است.
مطالب زیر می توانند در درک بهتر مراحل و مزیت های گواهینامه ثبت اختراع به شما کمک کنند.
قوانین مالکیت فکری در حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای
مجموعه قوانین مالکیت فکری در حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای طی ۱۷ ماده و ۱ تبصره در سال ۱۳۷۹ به تصویت مجلس شورای اسلامی رسیده است. این قوانین که در حمایت از حقوق مادی و معنوی پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای و آثاری که برای اولین‌بار در ایران به ثبت رسیده‌اند، به وجود آمده است. همچنین آیین نامه اجرایی مجموعه قوانین مالکیت فکری در حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای در سال ۱۳۸۳ تصویب شد.
ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری
این دسته از مجموعه قوانین مالکیت فکری در ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری در سال ۱۳۸۶، طبق اصل ۸۵ قانون اساسی به تصویت مجلس شورای اسلامی رسید. بعد از ۵ سال اجرای آزمایشی این مجموعه قوانین مالکیت معنوی، به تصویب شورای نگهبان نیز رسیدند.
مجموعه قوانین مالکیت فکری در تجارت الکترونیکی
در مجموعه قوانین مالکیت معنوی در تجارت الکترونیکی، در مواد ۶۲ تا ۶۶ مشخص می‌شود که تمام معاملات الکترونیکی نیز مشمول قوانین فعلی مالکیت فکری می‌شوند. در این مجموعه قوانین مالکیت معنوی مواد ۶۲ و ۶۳ به حفاظت حقوق مالکیت فکری مرتبط هستند، مواد ۶۴ و ۶۵ با هدف حفاظت از اسرار تجاری به وجود آمده‌اند و ماده ۶۶ مربوط به حمایت از علائم تجاری در حوزه مبادلات الکترونیکی است.