دولت ایران، قوانین بسیار زیادی را به نفع مخترعین و برای حمایت از حقوق آن‌ها وضع نموده است. تمامی مخترعین برای بهره‌مندی از این حقوق ملزم به ثبت اختراع در اداره مالکیت صنعتی می‌باشند. قدم اول برای ثبت اختراع، تنظیم اظهارنامه ثبت اختراع می‌باشد. تنظیم این اظهارنامه مستلزم آگاهی نسبت به نکاتی در ارتباط با آن می‌باشد. بدیهی است پیش از اقدام برای تنظیم اظهارنامه ثبت اختراع باید از مندرجات این اظهارنامه آگاه باشید تا بتوانید ساده‌تر و سریع‌تر اظهارنامه ثبت اختراع را تنظیم نمایید. اظهارنامه ثبت اختراع باید در سه نسخه و در فرمی مخصوص به زبان فارسی تنظیم شده و به امضای متقاضی یا نماینده قانونی او برسد. در ادامه این مطلب با پایدار ثبت همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در ارتباط با ثبت اختراع، تنظیم اظهارنامه ثبت اختراع و مندرجات داخل اظهارنامه با شما در میان بگذاریم.
هدف از ثبت اختراع چیست؟
همانطور که اشاره کردیم، تمام مخترعین برای بهره‌مند شدن از حقوق مرتبط با اختراع، ملزم به ثبت اختراع می‌باشند. ثبت اختراع در ایران دو حق را برای مخترع به همراه خواهد داشت. اولی حق معنوی اختراع است که همیشگی بوده و تا ابد به نام فرد مخترع خواهد بود و دومین حق که حق مادی بوده و بسته به نوع اختراع می‌تواند ۱۰، ۱۵ یا ۲۰ سال اعتبار داشته باشد. حقوق مادی اختراع قابل نقل و انتقال می‌باشند. بدین معنی که فرد مخترع می‌تواند در ازای دریافت مبلغی حقوق مادی مربوط به اختراع خود را به فرد دیگری منتقل کند.
برخی از دیگر مزایای ثبت اختراع به شرح زیر می‌باشند:
- امکان دسترسی به بازارهای جدید
- جلوگیری از فعالیت‌های تکراری
- قابل نقل و انتقال بودن حقوق ثبت اختراع
- امکان شکایت از افرادی که از اختراع سوء‌استفاده می‌کنند
- امکان استفاده از تسهیلات و مزایای بنیاد ملی نخبگان
- تسهیلاتی برای خدمت سربازی آقایان
- امتیازی مثبت برای استخدام
اولین اقدام برای ثبت اختراع، تنظیم متن ثبت اختراع می‌باشد. برای این کار می‌توانید به وب‌سایت مرکز مالکیت معنوی به نشانی اینترنتی https://iripo.ssaa.ir مراجعه نمایید.
تنظیم نامه ثبت اختراع
اظهارنامه ثبت اختراع باید در سه نسخه و در فرمی مخصوص به زبان فارسی و بدون لاک گرفتگی، قلم خوردگی و پارگی تنظیم شده و پس از درج تاریخ، تمام صفحات آن به امضای فرد متقاضی یا نماینده قانونی وی برسد. در صورتی که بیش از یک نفر متقاضی تنظیم نامه ثبت اختراع باشند، باید سهم هر فرد مشخص شده و حقوق حاصل از اظهارنامه بصورت یکسان بین آن‌ها باشد.
با روی کار آمدن سامانه اینترنتی ثبت اظهارنامه اختراع، دیگر نیازی به انجام امور مرتبط با این حوزه به صورت حضوری نیست و افراد می‌توانند تنها با مراجعه به سایت مرکز مالکیت معنوی به نشانی اینترنتی https://iripo.ssaa.ir مراجعه نموده و در قسمت میز خدمات الکترونیکی امور خود را به انجام برسند. تنظیم نامه ثبت اختراع نیز یکی از این امور به حساب می‌آید.
مندرجات اظهارنامه ثبت اختراع
تنظیم متن ثبت اختراع مسلزم آگاهی نسبت به مندرجات داخل اظهارنامه می‌باشد تا با آگاهی بیشتر تنظیم شود. در ادامه به توضیح هر یک از این مندرجات خواهیم پرداخت.
نام مخترع
فرد متقاضی ثبت اختراع لزوما مخترع نیست، بلکه ممکن است فرد دیگری غیر از مخترع باشد، افرادی مانند وکیل و نماینده قانونی مخترع می‌توانند متقاضی تنظیم اظهارنامه ثبت اختراع باشند. در این صورت علاوه بر مشخصات مخترع در اظهارنامه ثبت اختراع، لازم است مشخصات فرد متقاضی ثبت اختراع نیز در آن درج شود.
عنوان اختراع
هر اختراع نامی دارد که به ماهیت فنی آن اشاره دراد. هر اظهارنامه به یک اختراع مشخص و یا دسته‌ای از اختراعات مرتبط به هم مربوط می‌شود. فردی که اقدام به تنظیم نامه ثبت اختراع می‌کند ملزم به نوشتن عنوان اختراع در اظهارنامه نیز می‌باشد. برای آن دسته از اختراعات چندتایی که به یکدیگر مرتبط بوده و دارای یک اظهارنامه می‌باشند، لزومی به ذکر ارتباط بین اجزاء آن اختراع وجود نداشته و عدم ذکر آن موجب بی اعتباری گواهینامه ثبت اختراع نمی‌شود.
توصیف اختراع
به هنگام توصیف اختراع ملزم به تبیین زمینه فنی اختراع می‌باشد. منظور از زمینه فنی، حوزه‌ای فنی است که اختراع در محدوده‌ی آن قرار می‌گیرد. به عنوان مثال در نظر بگیرید که فرد اتویی با قابلیت‌های جدید اختراع کرده است، در این صورت در توصیف اختراع باید اولا مشخص شود که اختراع در حوزه‌ی اتو می‌باشد و ثانیا تفاوت و تمایز اختراع خود با نمونه‌های قبلی اتو را به وضوح توضیح دهد.
ادعانامه اختراع
در ادعانامه اختراع، فرد متقاضی باید ابتدا ثابت کند که اختراع از ۳ شرط اصلی ثبت اختراع، یعنی جدید بودن، گام ابتکاری و کاربرد صنعتی بهره‌مند می‌باشد. سپس باید بیانگر تفاوت‌ها فنی اختراع نسبت نمونه‌های قبلی باشد. طوری که بتواند اداره ثبت اختراعات را متقاعد به حمایت از اختراع کند. همچنین تعیین اینکه اختراع مورد نظر، محصول است یا فرآیند هم در این مرحله از تنظیم اظهارنامه ثبت اختراع انجام می‌شود.
نقشه‌ها و نمودارها
تمام نقشه‌ها و نمودارهای مرتبط با اختراع باید در اظهارنامه اختراع آورده شوند و به آن پیوست شوند.
تاریخ و امضاء
منظور تاریخ همان روزی است که تنظیم اظهارنامه ثبت اختراع انجتم شده و تقدیم می‌شود. تمام صفحات اظهارنامه باید به امضای فرد متقاضی ثبت اختراع برسد. امضاء برای شناخت و تشخیص هویت متقاضی حائز اهمیت است.
حق تقدم در تنظیم نامه ثبت اختراع به چه معناست؟
به هنگام ثبت اخترع، تاریخ تسلیم اظهارنامه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در صورتی که دو نفر اختراع یکسانی داشته و اقدام به ثبت آن کنند، اختراع به نام کسی ثبت می‌شود که زودتر از مخترع دیگر اقدام به تسلیم اظهارنامه نموده باشد. در واقع می‌توان گفت فرد متقاضی دوم تنها به دلیل تاخیر در ثبت اظهارنامه از ثبت اختراع خود باز خواهد ماند. زیرا در این صورت اختراع او یکی از اصلی‌ترین شروط ثبت اختراع، یعنی تازه بودن را ندارد.
حق تقدم فقط شامل دو اختراع مشخص در یک کشور نیست و در ارتباط با دو اختراع از دو کشور متفاوت نیز صدق می‌کند. بدین صورت که اگر مخترعی در یکی از کشورهای عضو کنواسیون پاریس، امور مربوط به تنظیم نامه ثبت اختراع و تسلیم آن را انجام داده باشد، تا ۱۲ ماه پس از تسلیم آن از حق تقدم برخوردار خواهد بود.
