تا به حال برایتان این مشکل پیش آمده که نیاز داشته باشید اطلاعاتی در ارتباط با دارایی افراد به دست آورید؟ لازم است بدانید که دسترسی به دارایی افراد برای هرکسی امکانپذیر نیست و جزء حریم شخصی افراد می‌باشد. حتما پیشتر این عبارات که حریم شخصی افراد توسط هیچ شخص، سازمان و یا نهادی ثابل بررسی و یا حتی نقض نمی‌باشد به گوشتان خورده است. ابعاد حریم شخصی افراد عبارتند از حریم املاک افراد، محلی که تحت تصرف فرد است، اطلاعات خانوادگی فرد و همچنین استعلام دارایی افراد می‌باشد، که دسترسی به این اطلاعات حتی برای حاکم و توسط قانون نیز ممکن نیست. اما در شرایطی ممکن است قانون حکم دسترسی و استعلام دارایی افراد را به اشخاصی غیر از خود آن‌ها دهد. در ادامه این مطلب با پایدار ثبت همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در ارتباط با دارایی افراد، شرایط استعلام دارایی افراد و نحوه استعلام را با شما در میان بگذاریم.
منظور از دارایی افراد چیست؟
بر طبق علوم حقوق، افراد دارای ظرفیت دارایی می‌باشند. دارایی هر فرد شامل چیزهایی است که برای استفاده شخصی فرد در نظر گرفته شده است. وسایلی از جمله مسواک، لباس، خانه، وسایل نقلیه و حتی در برخی شرایط پول می‌توانند جزء دارایی‌های یک فرد در جامعه به حساب آیند. برخی از دارایی‌های افراد ممکن است در عرف ارزش مالی و پولی چشمگیری نیز نداشته باشند، اما به هر صورت تمام اموال اشخاص در این دسته قرار می‌گیرند.
در برخی شرایط نیز ممکن است از برخی اموال و یا دارایی‌های افراد استفاده غیر شخصی به عمل آید. به هر صورت استفاده شخصی یا غیر شخصی از اموال باید طوری انجام پذیرد که به دیگر افراد حاضر در جامعه آسیبی نرسانده و ضرری در پی نداشته باشد. همچنین لازم است دارایی شخصی یا غیر شخصی هر فرد محدودیتی برای استفاده دیگران از دارایی خودشان به وجود نیاوره و فراهم نکند.
به طور کلی می‌توان گفت که هر دارایی باید مالکی داشته باشد. این مالکیت دارایی‌ها می‌تواند مانند اموال دولتی یا غیر دولتی، که متعلق به عموم مردم است، مالکیت عمومی باشد یا می‌تواند دارای مالکی خصوصی مانند افراد مشخص جامعه باشد.
دارایی افراد جامعه می‌تواند لزوما مثبت نبوده، بلکه صفر و یا منفی باشد. زمانی که افراد اموالی شخصی که متعلق به خود آن‌هاست داشته باشند، در واقع دارایی آن‌ها مثبت خواهد بود. در صورتی که هیچ اموال شخصی نداشته باشند، دارایی آن‌ها صفر خواهد بود و اگر میزان بدعی فرد به دیگران یا دارایی‌های دیگر بیشتر از دارایی مثبت او باشد، در واقع دارایی فر د منفی است. افرادی که اصطلاحا ورشکسته نامیده می‌شوند را می‌توانیم به عنوان افرادی با دارایی‌های منفی در نظر بگیریم.
دارای‌ها در یک جامعه مشخص می‌تواند شامل هر چیزی باشد. مصنوعات، معادن، سدها، کارخانه‌ها، زیرساخت‌ها، کوه‌ها، بیابان‌ها و دریاها همگی می‌تواند جزء دارای‌های یک فرد باشند. همانطور که پیشتر نیز اشاره کردیم، دارایی افراد به نوعی حریم شخصی آن‌هاست و هیچکس، مگر در صورت صدور مجوز از سوی قانون، حق بررسی و نقض آن را نخواهد داشت.
در چه شرایطی قادر به استعلام دارایی افراد خواهید بود؟
همانطور که گفتیم دسترسی به دارایی افراد حتی از سوی حاکم کشور نیز ممکن نمی‌باشد و بررسی آن تنها با مجوز از سوی قانون کشور و در عمل به موجب حکم دادگاه امکانپذیر است. حال شاید برایتان سوال پیش آید که قانون کشور در چه شرایطی اجازه استعلام دارایی افراد را خواهد داد؟
در شرایطی که دعوای مالی بین دو طرف صورت گیرد و دادگاه برای یکی از طرفین حکم به محکومیت به پرداخت را صادر کند، فرد ملزم به پرداخت خواهد بود. در صورتی که فرد محکوم به پرداخت، داوطلبانه و با میل خود حکم دادگاه را اجرایی نکند، لازم است که اجرای حکم او وارد مرحله اجرا شود. در همین مرحله و به واسطه همین حکم می‌توان به دارایی فرد دسترسی داشت و اقدام به استعلام دارایی افراد نمود.
برای اجرای حکم گفته شده ابتدا باید برگ اجراییه در دست داشته باشید و استعلام دارایی تنها برای فردی که این برگه را دارد امکانپذیر است، نه برای تمام افراد. در واقع فردی که حکم به نفعش صادر گشته باید به دادگاه صادرکننده مراجعه کند و درخواست اجرا را به دادگاه تقدیم نماید. در صورت تایید درخواست توسط قاضی شعبه دادگاه، مدیر دفتر شعبه برگ اجراییه، که می‌توان با آن اقدام به استعلام دارایی افراد نمود، را صادر خواهد کرد.
پس در نظر داشته باشید که شما تنها در صورت داشتن شرایط گفته شده و با برگ اجراییه قادر به استعلام دارایی افراد خواهید بود و در غیر این صورت این امکان نه برای شما و نه برای هیچکس غیر از خود فرد، امکانپذیر نخواهد بود.
نحوه استعلام دارایی افراد
به طور کلی و بنا به میزان محکومیت افراد، چهار نوع استعلام دارایی افراد در اختیار شخصی که حکم به نفع او صادر شد، قرار خواهد گرفت. این چهار نوع استعلام به شرح زیر می‌باشند:
۱. اولین استعلامی که شما می‌توانید از دارای‌های یک فرد بگیرید، استعلام املاک ثبت شده اوست. پیشتر از این استعلام املاک افراد به روش سنتی و از طریق اداره ثبت املاک و اسناد کشور انجام می‌شد، اما با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی انجام این امور نیز مانند بسیاری از امور دیگر به صورت سیستمی و توسط خود قاضی اجرای حکم صورت می پذیرد. در صورتی که بخواهید می‌توانید از املاک ثبت شده به نام فرد تنها در استانی مشخص استعلام بگیرید و یا در کل کشور.
۲. استعلام وسایل نقلیه دومین استعلام دارایی افراد خواهد بود. برای این کار قاضی دستور استعلام را به فردی که حکم به نفعش صادر گشته می‌دهد و فرد نیز باید با مراجعه به اداره پلیس راهور و راهنمایی رانندگی از تمام پلاک‌های ثبت شده به نام فرد استعلام بگیرد.
۳. سومین استعلام دارایی افراد، استعلام حساب‌های بانکی است. برای این کار فرد متقاضی با در دست داشتن درخواستی از سوی قاضی اجرای حکم، به شعب بانک‌های مختلف مراجعه می‌کند و از حساب‌های بانکی فرد استعلام می‌گیرد.
۴. آخرین استعلام مربوط به مخابرات کشور است. طبیعتا برخی از خطوط تلفن همراه، ارزش بسیار بالایی دارند و برای استعلام دارایی افراد در زمینه خطوط تلفن، فرد متقاضی باید به مخابرات کشور مراجعه نماید.
